Η ιστορία και ο πολιτισμός της Δανίας

Η ιστορία της Δανίας είναι μια ατελείωτη πηγή παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Για αιώνες, η Δανία ήταν ένας παίκτης στο επίκεντρο των ταραχωδών αγώνων των ισχυρών ευρωπαϊκών δυνάμεων και η χώρα έχει εδώ και καιρό έναν μοναδικό κεντρικό ρόλο στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού.

Λείψανα από την εποχή του λίθου, του χαλκού και του σιδήρου έχουν βρεθεί στη Δανία και πλούσια επιτύμβια ευρήματα από την περίοδο των Βίκινγκ (περίπου 800-1050) αποκαλύπτουν την ενεργό συμμετοχή της Δανίας στις εξερευνήσεις των Βίκινγκ.

Μεσαίωνας

Μέχρι το 878 μ Χ οι Δανοί είχαν κατακτήσει τη βόρεια και ανατολική Αγγλία. Τον 11ο αιώνα μΧ ο βασιλιάς Canute ( Κανούτ) κυβέρνησε ένα τεράστιο βασίλειο που περιλάμβανε τη σημερινή Δανία, την Αγγλία, τη Νορβηγία, τη νότια Σουηδία και τμήματα της Φινλανδίας. Ο Χριστιανισμός, που εισήχθη για πρώτη φορά το 826, έγινε ευρέως διαδεδομένος κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κανούτου. Μετά το θάνατό του, η αυτοκρατορία του Canute διαλύθηκε. Ο βασιλιάς Χάρολντ Bluetooth, ο οποίος βασίλεψε από το 935 έως το 985, ήταν ο πρώτος μονάρχης που έγινε Χριστιανός.

Κατά τον 13ο αιώνα, ο Waldemar II κατέκτησε το σημερινό Schleswig-Holstein, την Pomerania, το Mecklenburg και την Εσθονία και επανίδρυσε το έθνος ως μεγάλη δύναμη στη βόρεια Ευρώπη. Σύντομα, ωστόσο, ξέσπασε ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των ευγενών και του βασιλιά που διεκδικούσαν τον έλεγχο. Ο Χριστόφορος Β’ (ρ. 1320-32) αναγκάστηκε να κάνει μεγάλες παραχωρήσεις στους ευγενείς και τον κλήρο σε βάρος της βασιλικής εξουσίας, η οποία επίσης διαβρώθηκε από την επιρροή των Γερμανών εμπόρων της Χανσεατικής Ένωσης.

Ωστόσο, ο Waldemar IV (r. 1340-75) κατάφερε να αποκαταστήσει τη βασιλική εξουσία και η κόρη του Margaret I (ρ. 1387Ð1412) δημιούργησε την Ένωση Kalmar, η οποία περιλάμβανε τη Δανία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία, τις Νήσους Φερόες, την Ισλανδία, τη Γροιλανδία και μέρος της Φινλανδίας . Το 1520, η Σουηδία και η Φινλανδία επαναστάτησαν, αποσχίζοντας το 1523, αλλά η ένωση συνεχίστηκε μέχρι το 1814.

Το 1448 ο οίκος του Όλντενμπουργκ εγκαταστάθηκε στο θρόνο στο πρόσωπο του Χριστιανού Ι. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας (1534Ð59) του Χριστιανού Γ’, η Μεταρρύθμιση έφερε την ίδρυση μιας εθνικής Λουθηρανικής εκκλησίας. Τον επόμενο αιώνα ο Christian IV παρενέβη στον Τριακονταετή Πόλεμο (1618Ð48) ως υπέρμαχος του Προτεσταντισμού.

Μια σειρά πολέμων με τη Σουηδία οδήγησε σε εδαφικές απώλειες, αλλά ο Μεγάλος Βόρειος Πόλεμος (1700-21) έφερε κάποια αποκατάσταση της δύναμης της Δανίας στη Βαλτική. Ο 18ος αιώνας ήταν κατά τα άλλα μια περίοδος εσωτερικών μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης της δουλοπαροικίας και των αγροτικών μεταρρυθμίσεων.

Νεώτερα Χρόνια

Το 1814, η Δανία, η οποία είχε ταχθεί στο πλευρό της Γαλλίας του Ναπολέοντα μετά τις βρετανικές επιθέσεις στην Κοπεγχάγη το 1801 και το 1807, αναγκάστηκε να παραχωρήσει τη Νορβηγία στη Σουηδία και την Χέλγκολαντ στην Αγγλία.

Το 1848, μια εξέγερση εμπνευσμένη από την Πρωσία στο Schleswig-Holstein έληξε χωρίς νικητή, αλλά το 1864, το Schleswig-Holstein και το Lauenburg χάθηκαν σε έναν νέο πόλεμο με την Πρωσία.

Παρά αυτές τις εδαφικές απώλειες, η Δανία ευημερούσε οικονομικά τον 19ο αιώνα και υπέστη περαιτέρω μεταρρυθμίσεις. Το 1849, ο βασιλιάς Φρειδερίκος Ζ’ (1848Ð63) ενέκρινε ένα νέο σύνταγμα που θεσπίζει μια αντιπροσωπευτική μορφή διακυβέρνησης. Επίσης, πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες κοινωνικές και εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις.

Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Δανία διατήρησε ουδετερότητα. Στο τέλος του πολέμου, το Βόρειο Σλέσβιχ επέστρεψε στη Δανία μετά από δημοψήφισμα και τα σημερινά νότια σύνορα με τη Γερμανία καθιερώθηκαν. Το 1933 θεσμοθετήθηκαν μεγάλες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, ξεκινώντας το σύγχρονο κράτος πρόνοιας της Δανίας.

Β’ Παγκοσμιος Πολεμος

Στις αρχές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, παρά τη δήλωση ουδετερότητας, η Δανία καταλήφθηκε από τη Γερμανία (9 Απριλίου 1940). Στις 5 Μαΐου 1945 οι Γερμανοί συνθηκολόγησαν και η χώρα απελευθερώθηκε. Η Ισλανδία είχε γίνει πλήρως ανεξάρτητη το 1944. Οι Νήσοι Φερόες απέκτησαν την κυριαρχία της χώρας το 1948 και η Γροιλανδία έγινε αναπόσπαστο μέρος της Δανίας με το νέο σύνταγμα του 1953 και έλαβε την εσωτερική κυριαρχία το 1979.

Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Δανία προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (Ευρωπαϊκή Ένωση, ΕΕ) το 1973.Ένας Συντηρητικός, ο Poul SchlŸter, ηγήθηκε μιας διαδοχής κυβερνήσεων μειοψηφίας από το 1982 έως το 1993, όταν αντικαταστάθηκε από τον σοσιαλδημοκράτη Poul Nyrup Rasmussen.

Η κυβέρνηση Ράσμουσεν κέρδισε οριακή νίκη στις κοινοβουλευτικές εκλογές του Μαρτίου 1998. Στις εκλογές του Νοεμβρίου 2001 οι Φιλελεύθεροι και οι σύμμαχοί τους νίκησαν τους Σοσιαλδημοκράτες, κερδίζοντας πλειοψηφία (98 έδρες) στο Folketing με την υπόσχεση να θεσπίσουν αυστηρότερους νόμους για τη μετανάστευση. Τον Nyrup Ramussen διαδέχθηκε ο αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων Anders Fogh Rasmussen (καμία σχέση).

Συνθήκη του Μάαστριχτ

Οι Δανοί παραμένουν διχασμένοι σχετικά με τον ρόλο τους στην ΕΕ. Οι ψηφοφόροι πείστηκαν να εγκρίνουν τη Συνθήκη του Μάαστριχτ για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση το 1993 μόνο μετά από διαβεβαιώσεις ότι δεν θα έπρεπε να υιοθετήσουν ένα νόμισμα της ΕΕ. Ένα δημοψήφισμα για τη Συνθήκη του Άμστερνταμ της ΕΕ εγκρίθηκε από το εκλογικό σώμα τον Μάιο του 1998, αλλά σε άλλο δημοψήφισμα, τον Σεπτέμβριο του 2000, το 53% των ψηφοφόρων απέρριψε την υιοθέτηση του νομίσματος της ΕΕ, του ευρώ.

Οι πολιτικοί αναλυτές απέδωσαν το αποτέλεσμα της τελευταίας ψηφοφορίας στους φόβους της Δανίας ότι μια ισχυρότερη ΕΕ θα μπορούσε να διαβρώσει την εθνική ταυτότητα της Δανίας και να απειλήσει το κοινωνικό της κράτος.